مدیریت روز کنکور

در این مقاله به بایدها و نبایدها و اتفاقاتی که احتمالا در روز کنکور با آن مواجه می شوید پرداخته می شود:

از شب قبل از کنکور شروع می کنیم. بهتر است سعی کنید که نسبتا زود بخوابید (مثلا ساعت ۹:۳۰ الی۱۰:۳۰) و اگر حس کردید خوابتان نمی برد، کمی خود را با انجام فعالیت خسته کنید؛ مثلا دوش آب گرم بگیرید و یا درسی را که دوست دارید در نور کم مطالعه کنید که باعث خسته شدن چشمتان شود و یا هرکار دیگری که تجربه انجامش را دارید، می توانید انجام دهید.

صبح کنکور صبحانه عجیب و غریب و غیر روتین نخورید! همان صبحانه روتین و همیشگی خود را میل کنید.

خوب است که در روز کنکور (اگر شروع آزمون ساعت ۸ است)  بین ساعت ۶:۳۰ تا ۷ خود را به محل حوزه امتحانی برسانید. (آدرس حوزه را از قبل بررسی کنید و ترافیک احتمالی را در نظر بگیرید.)

قبل از رسیدن به حوزه آزمون بهتر است اگر بحثی راجع به قضیه کنکور می شود از جانب شما نباشد و البته نیازی نیست بقیه را هم کنترل کنید که چطور با شما رفتار کنند. می توانید با یک جواب کوتاه از موضوع عبور کنید و عدم تمایل به ادامه بحث را نشان دهید.

ایده ای که در روز کنکور باید به آن توجه کنید این است که “امروز به نتیجه کنکور اصلا فکر نمیکنم و سعی میکنم از امروزم، هوای صبحگاهی و محک زدن خودم در سر جلسه امتحان لذت ببرم.” زیرا باید به این نکته پی برده باشید که آنچه که نتیجه کنکور را رقم می زند بنیه علمی شماست که در طی یک مدت طولانی با تلاش به دست آورده اید یا نیاورده اید و آن چند ساعت از نظر منطقی سطح سواد و دانش شما را بالا و پایین نمیکند و نگران نتیجه بودن یا نبودن منفعتی برای شما ندارد. به قولی بازه رتبه شما از قبل مشخص شده و تنها عاملی که در روز کنکور کنترل آن به دست شماست و می توانید به کمک آن نتیجه کنکورتان را مقداری بهبود دهید، یک مدیریتِ آزمون خوب است که لازمه آن روحیه بالا، هوشیاری و تیز بودن و عاقلانه رفتار کردن است.

پس از اینکه وارد حوزه آزمون شدید، احتمالا دوستانی را خواهید دید که می توان در حد خوش و بشی که روحیه شما را تقویت میکند با آنها گفتگویی داشته باشید. دقت کنید که بحث های کنکوری و روحیه ای فایده ای ندارند و فکر کردن به اینکه فلانی چه حسی دارد و یا چه رتبه ای کسب می کند را کاملا متوقف کنید. بهتر است با خاطری آرام کلاس یا راهرویی که صندلی شما در آن قرار دارد را به کمک راهنمای نصب شده پیدا کنید و بر صندلی خود بشینید. رفتار طبیعی داشته باشید و سپاسگزار سلامت جسم و روح خود باشید و به تقویت روحیه بپردازید.

همان ابتدا صندلی خود را تست کنید که مشکلی نداشته باشد و اگر مشکلی داشت موضوع را در حد توانتان از طریق مراقبان پیگیری کنید و سریعا حل کنید. اما احتمال وجود مشکل بسیار کم است و حتی در صورت حل نشدن مشکل، باز هم به یاد داشته باشید که آنچه نتیجه شما را رقم می زند سواد شما هست و بقیه عوامل تاثیر بسیار کمی دارند.

حتما در حوزه آزمون قبل از شروع امتحان صحبت هایی از طریق بلندگو انجام خواهد شد که روالی معمول و روتین است و به توصیه هایی که متذکر می شوند توجه و عمل کنید.

دقت کنید که وجود استرس و اضطراب قبل از شروع آزمون، جلسه آزمون و حتی روزهای منتهی به آزمون طبیعی است و به صورت سینوسی به سراغ شما خواهد آمد. اما نکته مهم این است که درگیر آن نشوید. (یعنی چی؟؟ چطور؟؟) پاسخ بسیار ساده است. به عنوان مثال فرض کنید که در حال مطالعه جدی هستید و یک نفر مزاحم هر از چندگاهی حواس شما را کمی پرت میکند. اما چون شما در مطالعه تان مصمم هستید سعی میکنید به آن توجه نکنید و او را جدی نگیرید تا دُمَش را روی کولش بگذارد و برود؛ در واقع پذیرفته اید که مقداری استرس در جلسه امتحان وجود دارد و وجود او را هم انکار نکرده اید.

خلاصه بعد از مقدمات آزمون شروع به پاسخ به سوالات میکنید. ممکن است هر شخص در قسمتی از آزمون دچار استرس و اضطراب شود و این استرس به صورت سینوسی و دوره ای بر میگردد که امری کاملا طبیعی است و روش مواجهه با آن هم اشاره شد. پس از اینکه بیشتر درگیر حل سوالات می شوید استرس و اضطراب رنگ می بازند و فکر شما بیشتر درگیر سوالات می شود.

من به شما نمی گویم که امتحان ساده است یا سخت است و هر کس چنین پیش بینی قبل از هر آزمون کرد، بسیار کارنابلد است و استناد به آن ها ممکن است شما را دچار اشتباهات بزرگی کند. فرض کنید که تازه گواهینامه گرفته اید و قرار است با خودرو از خانه تا مقصد دقیق و مشخصی را رانندگی کنید. حال ببینید که اگر فردی برای شما پیش بینی کند و به شما بگوید که فلان قسمت مسیر را آهسته برو فلان قسمت را می توانی تندتر برانی و … به شما خیانت کرده است. چرا که راننده خوب کسی است که بتواند در طول مسیر اتفاقات ناگهانی و دشواری ها و آسانی هایی که بصورت پیش بینی نشده پیش می آیند را مدیریت کند و بسته به شرایط در همان لحظه تصمیم درست بگیرد که دقت و سرعت خود را کاهش یا افزایش دهد.

پس سعی کنید که در جلسه آزمون بنا به سختی و آسانی که خودتان حس میکنید با سوالات هر درس رفتار متناسبی داشته باشید و در لحظه هوشیارانه و منطقی تصمیم بگیرید (که در ادامه بیشتر به روش آن اشاره می شود.)

کلید دیگر موفقیت در مدیریت آزمون این است که توجه کنید آیا سوالات را در همان خوانش اول درست متوجه می شوید یا خیر. برای مثال می بینید که یک متن یا گزینه طولانی را باید چند بار بخوانید تا متوجه منظور آن شوید. در این صورت باید بدانید که تمرکز شما کامل نیست و اگر به همین روند ادامه دهید ممکن است مدیریت آزمون و زمان از دستتان خارج شود. حال چاره چیست؟ راهکار این است که چند لحظه مکث می کنید (حتی در صورت نیاز به استراحت فکری بیشتر، تا یکی دو دقیقه مکث کرده) و نفس عمیق دیافراگمی میکشید تا بدن و ذهن شما به حالت نرمال خود برگردد. در این حال تلنگری به خود زده و میگویید “من باید با یکبار خواندن متن آن را متوجه شوم”.

گهگاهی سرعت و دقت مطالعه و حل کردن سوالات را تنظیم کنید تا همواره با راندمان بالا به سوالات پاسخ دهید و سریعتر متوجه منظور طراح سوال شوید. اگر متنی را چند بار بخوانید تا متوجه شوید احتمال اینکه نکته ظریف سوال را هم متوجه نشوید بسیار بالاست.

پس از آن که بر آزمون مسلط شده و سوار بر جو آن شدید حتما دستتان آمده است که سطح آزمون یا هر درس چیست. دقت کنید که اگر آزمون بسیار سخت باشد برای همه سخت است و کسی برنده است که در دام سوالات سخت نیافتد و زمانش تلف نشود و اگر یک درس یا همه دروس آزمون، آسان باشد شخصی برنده است که فریب آسانی سوالات را نخورد و اتفاقا به جای اینکه سطح دقتش افت کند، با دقت و سرعت بیشتر، به حل سوالات و محاسبات آن ها بپردازد.

در شروع دفترچه های بعد ممکن است که استرس یا اضطراب دوباره بر شرایط آزمون غالب شود اما چون تجربه گذراندن مقداری از آزمون کنکور را پیدا کرده اید، می توانید راحت تر از مرحله استرس عبور کنید. همچنین بد نیست بدانید که استرس لزوماً چیز بدی نیست !! درواقع استرس واکنش طبیعی مغز در مقابل تغییرات و تجربیات جدید است و هدفش ایجاد همگرایی و انسجام در مغز  و بهره برداری بهینه از بدن است. اینکار با ترشح هورمون های آدرنالین، نوراپی نفرین، کورتیزول و اکسی توسین انجام می شود. برآیند و نتایج ترشح این هورمون ها افزایش ضربان قلب، سریع تر‌ نفس کشیدن، عرق کردن، فرستاده شدن خون زیاد به سمت ماهیچه ها، ری اکشن های سریع تر و بهتر، دید واضح تر، تمرکز بهتر، تفکر بهتر و کاهش اشتباه است. حال که متوجه شدید تاثیرات استرس در بدنتان چیست، این سوال پیش می آید که “وقتی که استرس و اضطراب میگیریم باید چه کنیم؟” کاری که باید انجام بدید این است که دقیقا هیچ کاری انجام ندهید و در روند آماده سازی استرس دخالت نکنید. چون در صورت دخالت کردن، آن انرژی ای که بدن دارد ایجاد میکند به جای اینکه صرف همگرا کردن انرژی و توان بدن بشود، صرف پرداختن به نگرانی های بیجا میکند. در واقع هیچ کار دیگری نباید بکنید و باید صرفا از انرژی ای که استرس به شما میدهد استفاده کنید تا بهترین عملکرد را در آن شرایط داشته باشید.

با چند دفترچه ای شدن سوالات اختصاصی در چند سال اخیر، احتمال خارج شدن مدیریت زمان از دست شما طبیعتاً کمتر می شود. هم چنین می توانید از تکنیک بازگشتی (در دور اول باید سوالات آسان تر و معمول تر جواب داده شود و در دور بعد سوالات زمانبرتر و سخت تر پاسخ داده شود) استفاده کنید که این عمل به بالا بردن سرعت آزمون و گیر نکردن در تله های زمانی سوالات کمک میکند.

یکی از بزرگترین دام هایی که دانش آموزان در جلسه کنکور با آن مواجه می شوند این است که در ابتدای آزمون با دقت و تمرکز زیاد شروع به خواندن و حل سوالات میکنند و بعد از گذشت مدتی ناگهان متوجه می شوند که زمان آن دفترچه رو به اتمام است ولی تعداد زیادی از سوالات را حتی نخوانده اند؛ و در اینجا اشتباه بعدی را مرتکب می شوند و تند تند و با عجله سوالات را حل میکنند و قاعدتاً دچار اشتباهات و بی دقتی های زیادی می شوند. پس حواستان باشد که دچار “احتیاط بیش از حد” نشوید و با سوالات، وسواس گونه برخورد نکنید.

در کل باید طبق تجربه به دست آمده از آزمون های جامع اخیری که داده اید، استراتژی آزمون خود را مشخص کنید! هدف و توان خود از آزمون را بدانید و مثلا سوالات را به دسته های ۵ تایی تقسیم کنید و مشخص کنید که قرار است به چند سوال از این ۵ سوال جواب دهید و به این ترتیب از وسواس در پاسخگویی، جلوگیری کنید. البته که باید توجه داشته باشید که این عددی که مشخص کرده اید با توجه به سطح آزمون می تواند کمی زیاد یا کم بشود.

اگر سطح کلی آزمون سخت باشد، نباید به هوای اینکه می تواند آخرین تلاش من باشد، به سوالات زیادی جواب داد. حتما توجه کنید که این دامی است که هر ساله داوطلبان زیادی اسیر آن می شوند و رتبه شان حتی از بدترین آزمون مدت تحصیلشان بدتر می شود. در سرجلسه با خود روراست هستیم و می پذیریم که اگر سوالی از سطح توانایی ما بالاتر است وقت خود را صرف آن نکنیم و به طور شانسی به آن جواب ندهیم.

خیلی از اوقاتی که سعی داریم به سوالاتی که از حد سواد ما بالاتر است جواب بدهیم، به این نتیجه میرسیم که مثلا جواب درست در بین گزینه ب یا ج است. در حالی که به خاطر درک ناقصی که از آن موضوع داریم، بسیاری از اوقات جواب صحیح حتی بین آن دو گزینه نیست.

گاهی اوقات در حین آزمون (حتی زمانی که احساس میکنیم که خوب از پس آزمون تا اینجای کار برآمدیم یا زمانی که هنوز گیج هستیم و نمیدانیم تا اینجای کار عملکرد ما چیست) این پرش فکری به سراغ ما می آید که سعی کنیم نتیجه و آینده را تصور یا پیش بینی کنیم یا مدام از خود بپرسیم اگر با همین روند ادامه دهم، فلان رشته قبول می شوم یا خیر؟ اما باید حواستان را جمع کنید و این نکته را آویزه گوشتان کنید که رسالت شما در سر جلسه آزمون این است که به هیچ چیز جز سوالی که روبروی شماست فکر نکنید و سعی کنید با تلاش بالا در مدت زمانی که باقی مانده است به تعداد منطقی از سوالات به شکل صحیح جواب بدهید. به هیچ عنوان به اطرافیان که در حال ورق زدن سریع دفترچه هستند و ممکن است بعضا کار عجیبی انجام دهند، توجه نکنید.

امیدواریم که به بهترین شکل آزمون های خود را پشت سر بگذارید و همیشه با نهایت قدرت به تلاشتان جهت به دست آوردن موفقیت ادامه دهید.

خلاصه نکات مهم این مقاله این است که:

• سعی کنید شب قبل از کنکور، استراحت کافی داشته باشید و از نگرانی راجع به آزمون و نتیجه آن پرهیز کنید.
• کنکور مقدمات معمول خود را دارد.
• روحیه خود را با سپاسگزاری و یا روش های دیگر قبل از آزمون تقویت کنید.
• سواد و دانش ما قرار است رتبه ما را بسازد و تنها وظیفه ما مدیریت منطقی آزمون است.
• پذیرفتن استرس و گذر کردن از کنار آن
• آیا سوالات را در خوانش اول متوجه می شوم یا خیر؟؟
• داشتن استراتژی مشخص برای آزمون و پرهیز از رفتار احساسی و جواب دادن به تعداد زیاد سوال!
• کنترل زمان و گیر نکردن در دام سوالات سخت
• عدم احتیاط بیش از حد و هدر دادن زمان
• عدم کاهش دقت در مواجهه با سوالات آسان

نوشته شده توسط گروه مشاوره پایه دوازدهم دبیرستان ریحانه الرسول