معرفی رشته تجربی

رشته تحصیلی علوم تجربی یکی از شاخه‌های نظری در دوران دبیرستان است که دانش‌آموزان در سال نهم و برای ورود به سال دهم می‌توانند آن را انتخاب کنند. این رشته یکی از پرطرفدارترین رشته‌های شاخه‌ی دبیرستانی است که هم اکنون تقریبا 46 درصد از دانش آموزان کل کشور، در آن تحصیل می کنند. مناطق مختلف در هر رشته ای با توجه به امکاناتی که دارند برای پذیرش دانش آموزان در رشته علوم تجربی، سهمیه بندی شده اند؛ مثلا منطقه ای با توجه به امکانات تحصیلی ای که دارد برای پذیرش رشته علوم تجربی، دو هزار نفر ظرفیت دارد و منطقه ای دیگر ممکن است فقط 400 نفر ظرفیت داشته باشد.

برای موفقیت در رشته تجربی علاقه به درس زیست شناسی و بخش های مختلف آن مثل دستگاه های بدن انسان، ژنتیک، گیاهان و ساختارشان و نیز درس شیمی بیش از سایر دروس نیاز است. یادگیری و به خاطر سپردن مطالب زیست شناسی نیاز به حافظه قوی دارد یعنی دانش آموز باید بتواند مطالب و موضوعات مختلف زیست را را در ذهن تجسم نماید و به خاطر بسپارد. همچنین باید در نظر داشته باشید برای ورود به اکثر رشته های تجربی، با توجه به اینکه اغلب رشته های خدماتی هستند تا اینکه تحقیقاتی باشند، نیاز به اینکه شما فردی اجتماعی و علاقمند به کمک به دیگران و تعامل با اقشار مختلف جامعه باشید لازم است.

6 مولفه تعیین کننده برای انتخاب رشته دانش آموزان پایه نهم :

• حداقل معدل لازم برای انتخاب رشته علوم تجربی:

شرط معدل برای ورود به رشته تجربی این است که مجموع نمرات کسب شده در سال هفتم و هشتم و نهم در دروسی که با رشته ی تجربی مرتبط هستند با درنظر گرفتن ضریب حداقل 252 باشد به عبارت دیگر معدل دانش آموز حداقل 14 باشد.

علاوه بر این مجموع سه نمره پذیرفته شده خرداد یا شهریور در هر یک از درس های ریاضی و علوم تجربی، در سه پایه در دوره متوسطه اول، بدون احتساب ضریب بیشتر از 42 باشد.

معرفی کتاب های رشته علوم تجربی در مقطع دبیرستان (دوره دوم آموزش متوسطه):

شرط انتخاب هر چیزی، شناسایی و آگاهی داشتن نسبت به آن است. شما نیز برای این که بتوانید درک بهتری از جزیئات مطالب تدریسی در این رشته به دست آورید نیاز است که ابتدا بدانید که چه کتاب هایی در پایه های مختلف این رشته تدریس خواهند شد. کتاب های رشته علوم تجربی در مقطع دبیرستان عبارتند از :

کنکور رشته تجربی

• علت افزایش متقاضیان رشته تجربی

همانطور که احتمالا از اخبار، دوستان، آشنایان و. . . شنیده اید در چند سال گذشته تعداد شرکت کننده های کنکور رشته تجربی رشد چشمگیری داشته که در توضیح علت آن می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1-جذابیت زیاد رشته های برتر کنکور تجربی (پزشکی، دندان پزشکی و داروسازی) به علت شان و موقعیت اجتماعی و همچنین بالا بودن سطح در آمد در این رشته ها

2-فراهم بودن بازار کار نسبتاً مناسب در مقایسه با رشته های کنکور ریاضی. به عنوان مثال می توان به رشته های پیرا پزشکی همچون پرستاری اشاره کرد.

3-علاقه ی شدید به درس زیست شناسی با مباحث جذابش و یا فرار از محاسبات سنگین درس ریاضی و فیزیک

کلیه این عوامل سبب شده است که هر ساله دانش آموزان زیادی وارد این رشته شوند و شانس خود برای رسیدن به رتبه های خوب و نیز ورود به دانشگاه در رشته مورد علاقه خود را بیازمایند؛ ازین رو می توان گفت که رقابت در این رشته بسیار سنگین است و همین امر هم باعث شده که اصطلاحا رشته تجربی، رشته ای سخت تلقی شود. بنابراین اگر بخواهیم دقیق تر توضیح دهیم ماهیت رشته تجربی سخت نیست، بلکه رقابت در کسب رتبه برتر در کنکور در رشته تجربی زیاد و سخت است. نا گفته نماند که در چند سال گذشته سطح سوالات ریاضی و فیزیک رشته تجربی دست کمی از سوالات رشته ریاضی نداشته است. پس دانش آموزی که وارد این رشته می شود برای رسیدن به رشته های برتر باید ریاضی و فیزیک را بسیار خوب فرا گیرد و از آن فرار نکند.

ظرفیت پذیرش رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در سال 1400 در کل کشور و در تمام دانشگاه ها حدود 9700 نفر بوده است که این میزان تقریبا 14 درصد از کل میزان پذیرش در رشته های با آزمون دانشگاه و حدودا 2 درصد از کل میزان ظرفیت پذیرش دانشگاه هاست. یعنی هر سال حدود ۹۸ درصد از داوطلبان کنکور تجربی نمی‌توانند در این رشته‌ها قبول شوند و این امر وجود رقابت سنگین بین داوطلبین این رشته‌ها برای قبولی در کنکور را نشان می‌دهد.

در نتیجه اگر این رشته را انتخاب می کنید و به دنبال کسب رتبه ای خوب هستید بدانید و آگاه باشید که مسیری سخت را انتخاب کرده اید و این مسیر نیازمند سخت کوشی و داشتن مطالعه بالا و مستمر طبق برنامه مشخص است. هرچند که شیرینی رسیدن به مقصد بر سختی ها و تلخی های راه غلبه می کند.

• ضرایب دروس

ضرایب دروس عمومی و اختصاصی در کنکور رشته تجربی به شرح ذیل می باشد:

همانطور که مشاهده می کنید در همه زیر گروه ها، ضرایب دروس اختصاصی بیشتر از دروس عمومی است و همین امر نشان دهنده اهمیت زیاد دروس اختصاصی است. البته این به معنای عدم اهمیت دروس عمومی نیست؛ کما اینکه این دروس در رتبه کنکور بسیار تاثیرگذارند.

احتمالا شنیده اید که می گویند درس زیست شناسی مهم ترین درس رشته تجربی است؛ که این تعریف تنها وقتی درست است که هدفمان قبولی در رشته های زیرگروه 1 و 2 باشد. به عبارت دیگر بنا بر رشته هدف می توان اهمیت دروس را تعریف کرد: مثلا در رشته های زیرگروه 3 درس زمین شناسی مهمترین درس است و یا مثلا در رشته های زیرگروه 2 درس شیمی به اندازه درس زیست مهم است (هردو ضریب 12). ولی از آنجایی که اکثر دانش آموزانی که وارد رشته تجربی شده اند هدفشان رشته های زیرگروه 1 است، به همین خاطر به طور کلی می توان گفت زیست شناسی مهم ترین درس در این رشته و شیمی از نظر اهمیت و تاثیر در جایگاه بعدی قرار دارد.

در دروس عمومی ضرایب و اهمیت دروس در زیرگروه های مختلف یکسان است و می توان گفت در همه زیرگروه ها درس ادبیات (با ضریب 4 ) مهم ترین درس عمومی کنکور می باشد.

• رشته های تحصیلی:

بعد از اعلام نتایج کنکور دانش آموزان می بایست در فرآیند انتخاب رشته، 150 انتخاب خود ( رشته و دانشگاه مربوطه) را در سایت سازمان سنجش ثبت کنند.

در ادامه رشته هاي تحصيلي گروه آزمايشي علوم تجربي، به همراه زيرگروه و مقطع تحصيلي هریک آورده شده است:

آینده شغلی زیر شاخه های رشته تجربی

همانطور که اشاره شد تعداد متقاضیان و داوطلبان رشته تجربی در کنکور سراسری نسبت به رشته های دیگر بالاتر است. با این حال بر خلاف بسیاری از شاخه‌های رشته ریاضی، هنوز این رشته‌ها اشباع نشده‌اند. در بسیاری از رشته های دانشگاهی تجربی مثل پزشکی، دندان پزشکی، مامایی، شنوایی سنجی، بینایی سنجی، فیزیوتراپی، رادیوتراپی، علوم آزمایشگاهی، مهندسی بهداشت محیط، رادیولوژی و تغذیه، می‌توانید پس از کارشناسی در مطب یا مراکز مرتبط شروع به کار کنید یا حتی کلنیک خود را راه بیندازید. البته در مورد تأسیس کلینیک و مطب در هر شهر قوانین خاصی نیز وجود دارند و علاوه بر این نیاز به سرمایه مالی هم خواهید داشت. اما همین امکان خود اشتغالی، یکی از دلایل اقبال عمومی نسبت به زیر شاخه های رشته تجربی است.

علاوه بر این‌ها، در تمامی رشته‌هایی که از سطح کارشناسی پذیرش دارند، امکان ادامه تحصیل وجود دارد و می‌توانید پس از اتمام تحصیل خود در مقاطع بالاتر به تدریس در دانشگاه و یا مدارس بپردازید و یا وارد شرکت‌های پزشکی و دارویی شوید و یا همانطور که اشاره شد کار خودتان را راه بیندازید و درآمد بالایی داشته باشید. در رشته‌هایی مانند گرایش‌های زیست شناسی، بیوتکنولوژی و علوم محض، علاوه بر امکان کار در برخی شرکت‌ها در شهرهای بزرگ، می‌توانید به عنوان پژوهشگر یا کارشناس در مؤسسات تحقیقاتی، دانشگاه‌ها یا آزمایشگاه‌ها نیز مشغول به کار شوید.

• آشنایی با رشته پزشکی

رشته‌ی پزشکی دانشی است که هدف آن حفظ و ارتقاء سلامتی، درمان بیماری‌‌ها و بازتوانی آسیب‌ دیدگان است. تشخیص بیماری‌ها، توصیه‌های درمانی، تجویز دارو از جمله وظایف تخصصی پزشک است و مسئولیت زیادی را برای پزشک به همراه دارد و باید بسیار با دقت و در چارچوب قوانین و مقررات مربوطه توسط او صورت پذیرد. انجام جراحی‌ها (در صورت داشتن تخصص مربوطه)، ارجاع بیمار به متخصصان دیگر برای آزمایش‌ها و تشخیص بهتر در صورت لزوم از جمله وظایف دیگر پزشک است.

دانشجوی این رشته نباید روحیه‌ی حساسی داشته باشد، البته به مرور حساسیت او کمتر می‌شود. توانایی برخورد و گفت و گو با بیمار را داشته باشد. علاقه زیادی به یادگیری داشته باشد. توانایی روبه‌رو شدن با صحنه‌های دلخراش، خونریزی و جراحت‌های شدید را داشته باشد. توجه و دقت خوبی داشته باشد و از کنار مسائل به راحتی نگذرد. دانشجویان این رشته از ترم 7 به عنوان کارآموز (استاجر) وارد بیمارستان می‌شوند و از ترم 11 به عنوان کارورز (اینترن) در بیمارستان کار می کنند.

مدت زمان طرح دو سال است که می بایست در مناطق محروم و حاشیه شهر ها گذرانده شود. اگه شرایطی مانند معدل بالا یا داشتن رتبه خوب (2. 5% برتر) در آزمون‌های علوم پایه یا پیش کارورزی وجود داشته باشد، می‌توان بلافاصله بعد از پایان دوره‌ی عمومی در آزمون تخصص شرکت کرد اما مدت زمان طرح دوره‌ی عمومی به طرح دوره‌ی تخصص اضافه می‌شود.

در حال حاضر بازارکار این رشته بعد از فارغ التحصیلی در مراکز استان ها و شهرهای بزرگ خیلی خوب نیست ولی در شهرستان‌ها و به خصوص در مناطق محروم بازار کار خوبی دارد. هم اکنون بازار کار و درآمد پزشکان عمومی نسبت به چند سال گذشته کمتر شده است. هم چنین با توجه به افزایش پذیرش دانشجویان پزشکی دانشگاه‌های مختلف در سال‌های اخیر وضعیت بازارکار این رشته در سال‌های آینده نامشخص است.

چشم پزشکی، رادیولوژی، پوست و مو، پزشکی هسته‌ای، ارتوپدی، قلب و عروق، مغز و اعصاب، جراحی عمومی، داخلی، گوش و حلق و بینی، نورولوژی، پاتولوژی، رادیوتراپی و انکولوژی، زنان و زایمان، روانپزشکی، کودکان و . . . از جمله تخصص‌های رشته‌ی پزشکی هستند. تخصص‌های پوست و مو، رادیولوژی و چشم پزشکی بازارکار نسبتا بهتری دارند.

• آشنایی با رشته دندان پزشکی

رشته دندان پزشکی تلفیقی از علم پزشکی، هنر و ابتکار است یعنی شما صرفا اگر فردی باهوش هستید برای دندان پزشک شدن کافی نیست بلکه باید فردی باهوش، با ابتکار عمل بالا و هنردوست باشید. برای مثال برای قوی شدن در کار عملی در درس‌هایی مانند مورفولوژی دهان و دندان و پروتز دانشجویان با گچ کار می‌کنند.

یک دندانپزشک باید فردی آرام، خونسرد، خلاق، دارای سرعت عمل بالا و صبور باشد. همچنین باید دستانی محکم و در عین حال با قدرت مانور بالا و توانمند در انجام کارهای ظریف داشته باشد. و دقت بالایی داشته باشد تا بتواند کارهای سخت را در یک فضای کوچک به نام حفره دهان انجام دهد. از لحاظ جسمی و روحی سالم باشید چون این رشته استهلاک بدنی بالایی دارد و بیماری‌هایی مانند ارتروز و دیسک کمر و . . . را به دنبال دارد. ارتباط اجتماعی بالایی داشته باشد؛ زیرا همه ما یک ترس پنهان از دندان درد و دندانپزشک داریم، بنابراین برای یک دندانپزشک ماهر توانایی برقراری ارتباط با بیمار و ایجاد حس اعتماد در بیمار یک اصل فراموش نشدنی به‌خصوص در رشته تخصصی اطفال است. لازم است دندانپزشکان بتوانند موقعیت‌ها را تجزیه و تحلیل کرده و راه‌حل مناسب برای نیازهای هر بیمار را محاسبه کنند. مهارت‌های عالی شناختی به دندانپزشک این امکان را می‌دهد که تصمیمات محکمی در کار اتخاذ کنند.

رشته های تخصصی شامل جراحی فک و دهان، تخصص اندودونتیکس(ریشه درمانی)، تخصص ترمیمی، تخصص پاتولوژی، تخصص رادیولوژی، تخصص پروتزهای دندانی (شامل ایمپلنت و پروتزهای کامل،پارسیل و ثابت)، تخصص پریودونتیکس (بافت های اطراف دندان)، تخصص بیماری‌های دهان و دندان و تخصص ارتودنسی می‌باشد که طبق شرایط امروز جامعه آینده کاری تخصص ارتودنسی و پروتز‌های دندانی به نظر بهتر است.

• آشنایی با رشته داروسازی

به طور کلی توانایی شناسایی و تولید اشکال مختلف داروها، آشنایی با انواع داروها به خصوص نحوه‌ی عملکرد، موارد مصرف، عوارض دارویی، منع مصرف یک دارو، شرایط نگه داری و موارد دیگری که مربوط به یک ترکیب دارویی می‌شود، از جمله مهارت‌های کسب شده پس از فراغت از تحصیل است. مدت زمان طرح ۲ سال می‌باشد که به طور معمول دانشجو تحت عنوان مسئول فنی در داروخانه‌های مراکز دولتی و بیمارستان‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی آن را سپری می‌کند.

از جمله سختی های این رشته در دوران تحصیل، دروس حفظی زیادی است که در این رشته وجود دارد. هم چنین در زمان اشتغال نیز امکان تاسیس داروخانه تا مدتی به دلیل نیاز به کسب امتیازات لازم برای تاسیس داروخانه وجود ندارد و پس از کسب آن امتیازات می توان اقدام به تاسیس داروخانه کرد.

درآمد این رشته با توجه به اینکه در چه بخشی در حال فعالیت می باشید متفاوت است. بعضی فارغ التحصیلان در بخش خصوصی و بعضی در بخش دولتی جذب می شوند. حتی در یک حوزه مانند داروخانه با توجه به میزان مراجعه کننده، میزان فعالیت، تخصص و مهارت درآمد متفاوت است.

• آشنایی با رشته فیزیوتراپی

این رشته تلفیقی از دانش پزشکی و ورزش است. در این رشته با ارائه‌ی تمرین‌های ورزشی و تجهیزات مکانیکی با تقویت عضلات و بهبود بیماری‌ها و اختلالات عصبی و ماهیچه‌ای، آسیب‌ها به حداقل می‌رسد. تشخیص محدودیت‌های حرکتی و ناتوانی جسمی، ارزیابی پیشرفت بیماری، درمان بیماران و ارائه آموزش‌های مربوط به هر بیماری، استفاده از تکنیک‌های دستی جریان‌های الکتریکی و دستگاه‌ها، تجویز تمرینات و تجویز وسایل کمکی مانند واکر، کفی کفش و انواع ارتزها از جمله‌ مهارت‌هایی است که فارغ‌التحصیلان این رشته کسب می‌کنند.

رشته‌ی فیزیوتراپی فقط در دانشگاه‌های سراسری پذیرش دارد؛ در نتیجه احتمال اشباع موقعیت‌های کاری آن در آینده کمتر از دیگر رشته‌ها است. این رشته تنوع و قابلیت‌های شغلی زیادی دارد، پس موفقیت یک درمانگر بیش از هر عاملی به دانش و توانایی خود او بستگی دارد.

فیزیوتراپیست‌ها با مدرک کارشناسی می‌توانند کلینیک تاسیس کنند. تاسیس کلینیک هزینه‌ی زیادی دارد و موفقیت در این زمینه به مهارت، کیفیت کار و شهر محل کار فیزیوتراپیست بستگی دارد؛ در نتیجه هر درمانگری مایل به این کار نیست. زمینه‌ی دیگر فعالیت همکاری با سایر کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها و ویزیت بیماران در منزل است.

• آشنایی با رشته دامپزشکی

رشته‌ی دامپزشکی علم تشخیص، درمان و پیشگیری بیماری‌های دام و حیوانات است. این رشته بسیار گسترده است و بر تامین سلامتی انواع حیوانات از جمله حیوانات خانگی، دام، طیور، حشرات مفید مانند زنبورعسل، آبزیان مفید مانند ماهی و حیوانات مولد غذا و در نتیجه سلامت و ایمنی صنعت تغذیه انسان‌ها تمرکز دارد. علاقه‌مندی به حیوانات، عدم ترس از حیوانات مختلف و وسواس، قدرت تجزیه و تحلیل بالا برای شناخت بیماری‌ها (به دلیل اینکه بیمار توانایی بیان درد خود را ندارد)، داشتن صبر و حوصله و طاقت زیاد از جمله روحیاتی هستند که برای موفقیت در این رشته موثرند.

تخصص‌های این رشته شامل بیماری‌های داخلی دام‌های بزرگ، بیماری‌های داخلی دام‌های کوچک (حیوانات خانگی)، جراحی دامپزشکی، بیماری‌های طیور، بیماری‌های آبزیان، پاتولوژی دامپزشکی، میکروب شناسی دامپزشکی، اپیدمیولوژی، مامایی و بیماری‌های تولیدمثل، رادیولوژی، فارماکولوژی و بهداشت مواد غذایی از جمله‌ی تخصص‌هاست. همچنین برخی از رشته‏های علوم پایه پزشکی نیز از میان دامپزشکان برای تحصیل دانشجو می‎پذیرند.

• آشنایی با رشته پرستاری

پرستاری یعنی مراقبت به توان عشق! پرستار جزو تیم ارتقا سلامت بیمار در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها می‌باشد که دارودرمانی، مراقبت و پیش‌بینی عوارض بعد از جراحی‌ها از مسئولیت‌های او است. این رشته روحیه‌ی قوی، پیگیر بودن، پشتکار، علاقه و صبر بسیار زیادی نیاز دارد. همچنین پرستار باید شخصیت منظم و دقیقی داشته باشد زیرا که نظم و دقت اساس این رشته است. پرستار باید تسلط روحی و روانی کامل روی خود داشته باشد تا بتواند در سخت‌ترین شرایط جسمی و روحی رفتار مناسبی با بیماران و همراهان آن‌ها داشته باشد. همچنین توانایی ارتباط‌گیری با بیماران نیز در این رشته بسیار مهم است.

آگاهی در مورد فیزیولوژی، علایم و نشانه‌های درد، شناخت روش‌های بررسی درد و شدت آن، تشخیص اولیه‌ی بیماری از روی حالات بیمار از مهارت‌هایی است که پرستاران بعد از اتمام دوره‌ی کارشناسی به دست می‌آورند. پرستاری ویژه، اطفال، نوزادان، اورژانس، داخلی-جراحی، روان پرستاری، بهداشت گرایش‌های مقطع کارشناسی ارشد این رشته هستند.

پس از اتمام دوره‌ی کارشناسی پرستاران باید حدود ۲ سال دوره‌ی طرح را بگذرانند که در این دو سال حقوق دریافت می‌کنند. بازارکار این رشته در ایران و خارج از کشور بسیار خوب است. پرستاران می‌توانند در بیمارستان ها، کلینیک ها و پاراکلینیک ها، مراکز درمانی، مراکز نگهداری سالمندان و کودکان (دولتی و خصوصی)، ادارات و سازمان های پرستاری و به عنوان مربی در دانشکده ها مشغول به فعالیت شوند. شرایط کاری و محیط کار بخش به بخش متفاوت است.

• آشنایی با رشته مامایی

رشته‌ی مامایی عشق، علاقه، صبر و حوصله‌ی بسیار بالایی می‌خواهد؛ چون یک خانم در حال زایمان شرایط بسیار حساسی دارد و بسیاری از حرف‌ها یا حرکاتش در اختیار خودش نیست و یک ماما باید در حد امکان با صبر و حوصله بسیار به او آرامش و قوت قلب بدهد و توجه داشته باشد که مسئولیت جان دو نفر یعنی مادر و جنین را بر عهده دارد. همچنین یک ماما باید بسیار باهوش و نکته‌ سنج باشد و از مقابل مسائل هر چند کوچک به سادگی نگذرد؛ زیرا خیلی از مسائل یا علائم کوچکی که در هنگام بارداری یا زایمان ظاهر می‌شود، در صورت عدم توجه می‌تواند خطرات جانی برای نوزاد یا مادر به دنبال داشته باشد. دانشجوی این رشته باید به کار عملی نیز علاقه‌مند باشد چون دروس این رشته بیشتر عملی است و کمتر جنبه تئوری دارد. انجام عمل زایمان طبیعی، درمان عفونت‌ها، معاینه فیزیکی نوزاد، گرفتن و تحلیل تست پاپ اسمیر، تست های prenatal و تحلیل آن‌ها، تحلیل آزمایش‌های کامل مادر باردار، آموزش های بعد از زایمان و. . . از جمله مهارت های کسب شده در این رشته است.

مدت طرح در این رشته متفاوت است، اگر طرح در مرکز استان گذرانده شود 2 سال و اگر طرح در روستا و مناطق محروم گذرانده شود 1 سال است. گرایش‌های ارشد شامل دو دسته کلی مشاوره در مامایی و آموزش در مامایی که خود شامل پنج زیرگروه پزشکی قانونی، مامایی جامعه نگر، بهداشت مادر و کودک، آموزش مامایی و مدیریت در مامایی است.

یک ماما می‌تواند در مراکز بهداشتی و طرح پزشک خانواده، بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها و درمانگاه‌ها به عنوان مربی خدمات بهداشتی، مربی بهداشت مدارس و کارشناس بهداشت خانواده مشغول به کار شود. فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد نیز می‌توانند تحت عنوان سرپرست و مدیر بخش‌های درمانی سوپروایزر آموزشی در بیمارستان‌ها و ستادهای بهداشتی درمانی فعالیت کنند.

• آشنایی با رشته اتاق عمل

رشته‌ی اتاق عمل شاخه ای از علوم پزشکی است. دانشجویان این رشته با اصول جدید اتاق عمل و تکنولوژی‌های نوین جراحی در جراحی‌های تخصصی و فوق تخصصی آشنا شده و مراقبت و کمک به اداره بیمار را قبل، حین و بعد از عمل می‌آموزند. دانش‌آموختگان این رشته عضوی از تیم بهداشتی-درمانی خواهند بود که به عنوان بخشی از تیم جراحی برای کمک به اجرای یک عمل جراحی با نتایج مطلوب در بخش‌های اتاق عمل بیمارستان، بخش‌های مداخله تشخیصی درمانی و مراکز مراقبتی سیار ایفای نقش می‌کنند.

گرایش قلب و عروق و توراکس، ارتوپدی و مغز و اعصاب، فک و صورت و ENT و سر و گردن، عمومی، ارولوژی، زنان و زایمان، اطفال و نوزادان گرایش‌های ارشد این رشته هستند. همچنین مدت زمان طرح در این رشته دو سال است.

بازار کار این رشته در حال حاضر نسبت به بقیه ی رشته ها بیشتر است ولی نسبت به سال های قبل کمتر شده اما می‌توان در کلینیک، بیمارستان‌های خصوصی و دولتی و شرکت‌های جراحی مشغول به کار شد.

• آشنایی با رشته شنوایی سنجی

شنوایی سنجی یک کلمه پزشکی است که به معنی آزمودن شنوایی است. در شنوایی سنجی بررسی می شود که مشکلی در مکانیسم‌های مختلف که به ما امکان شنیدن صداها را میدهند وجود دارد یا خیر. پس می‌توانیم بگوییم که شنوایی سنجی بررسی عملکرد گوش خارجی تا عصب شنوایی را شامل می شود. تشخیص اختلال و مشکلات شنوایی در افراد، تهیه گزاش برای پزشک معالج فرد در خصوص نوع تشخیص انجام شده از جمله مهارت‌هایی است که فارغ‌التحصیلان این رشته به دست می‌آورند.

فارغ التحصیلان رشته شنوایی سنجی می توانند در بخش شنوایی سنجی بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، مراکز درمانی، مدارس ناشنوایان، مراکز نگهداری سالمندان، معلولین و کودکان، کارخانه‌ها و مراکز صنعتی استخدام شوند. با داشتن تجربه و سرمایه مالی لازم نیز می توانند به طور مستقل کار کرده و در صورت داشتن شرایط از جمله داشتن مدرک کارشناسی یا بالاتر، داشتن سابقه ۶ ساله برای تاسیس دفتر در تهران و کرج و یا با داشتن سابقه ۴ ساله در سایر شهرستان‌ها دفاتر ارزیابی شنوایی تاسیس کنند.

به طور کلی شغل شنوایی شناسی از بازار کار نسبتا خوبی به خصوص در شهرهای کوچک برخوردار است. به عنوان مثال در طرح‌های بزرگی مانند غربالگری دانش آموزان قبل از مدرسه که در سطح وسیعی در کشور برگزار می شود، شنوایی شناس‌ها نقش اصلی را بر عهده دارند. البته با توجه به این مسئله که این شغل از مشاغل نو و جدید در کشور بوده و سابقه طولانی ندارد، قابلیت رشد و پیشرفت خوبی داشته و پیش بینی می‌شود از آینده شغلی خوبی نیز برخوردار باشد.

• آشنایی با رشته بینایی سنجی

علمی است که به بررسی میزان بینایی و دید مراجعان می‌پردازد و با برطرف کردن عیوب انکساری چشم بهترین دید را برای بیمار ایجاد می‌کند. اپتومتریست‌ها با بررسی میزان بینایی و اطلاعات حاصل از معاینه، عینکی که بهترین دید را برای فرد ایجاد می‌کند، تجویز می‌کنند.

توانایی تشخیص و درمان عیوب انکساری چشم (نزدیک بینی، دوربینی، آستیگماتیسم و پیرچشمی)، معاینه و تایید سلامت چشم، تشخیص و درمان مشکلاتی مانند انحراف چشم، تنبلی چشم کودکان، مشاوره در امور بهداشتی چشم، تصویربرداری چشم، ارائه تمرین و ورزش‌های چشمی برای درمان اختلالات حرکتی چشم و ارتقای مهارت‌های بینایی، تجویز وسایل کمک بینایی برای کم‌بینایان، و تجویز عینک یا لنز مناسب از جمله توانایی‌هایی است که فارغ‌التحصیلان این رشته کسب می‌کنند. این رشته در مقطع ارشد دارای یک گرایش بینایی سنجی می‌باشد و در دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید بهشتی، ایران و مشهد دانشجو می‌پذیرد.

فعالیت در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی، مراکز بهداشت، کلینک‌های خصوصی بینایی سنجی، مشاوره بهداشت‌ چشم‌ و مشکلات‌ بینایی‌ در محیط‌های‌ آموزشی‌، خدماتی‌ و صنایع‌، مسئولیت‌ سنجش‌ بینایی‌ جهت‌ امور استخدامی‌، نظامی‌ و اخذ گواهی‌نامه‌ رانندگی‌ و خلبانی‌، فعالیت در اورژانس‌ برای‌ انجام‌ کمک‌های‌ اولیه‌ چشمی‌ تا رسیدن‌ بیمار به‌ مراکز ذی‌ربط‌ از جمله زمینه‌هایی است که یک اپتومتریست می‌تواند در آن فعالیت کند.

• آشنایی با رشته علوم تغذیه

تجویز انواع رژیم‌های غذایی جهت تناسب اندام ( افزایش و کاهش وزن)، مناسب برای ورزشکاران و بیماری‌های مختلف مانند دیابت، فشارخون، بیماری های کلیوی و. . . ، توانایی مدیریت بخش تغذیه بیمارستان‌ها جهت تامین غذای مناسب بیماران، همراهان و پرسنل، توانایی برنامه ریزی غذایی در سطح کشور (برای مثال غنی سازی نمک با ید، ارایه انواع مکمل‌ها به زنان باردار، کودکان، نوجوانان و سالمندان)، توانایی مدیریت تغذیه در شرایط بحرانی مانند سیل و زلزله و. . . ، توانایی کار در بخش کنترل کیفی کارخانجات صنایع غذایی از جمله توانایی‌هایی است که فارغ‌التحصیلان این رشته کسب می‌کنند.

با توجه به طرح تحول سلامت و لزوم استخدام کارشناس تغذیه در مراکز بهداشت کل کشور بازار کار این رشته بهتر شده است. علاوه بر آن با افزایش آگاهی جامعه در خصوص تناسب اندام و نقش تغذیه در کنترل بهتر انواع بیماری‌ها بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته به طور خصوصی در کلینیک‌ها و مطب‌ها مشغول رژیم درمانی می باشند. همچنین امکان کار در بیمارستان‌ها و کارخانه‌های صنایع غذایی نیز وجود دارد.

• آشنایی با رشته هوشبری

چگونگی استفاده از ابزار و تجهیزات بیهوشی زیر نظر متخصص بیهوشی برای بیهوش کردن کامل بیمار، اندازه‌گیری گازهای موجود در خون افراد و تنظیم آن‌ها، تجویز آرام بخش‌های مختلف، انجام بیهوشی منطقه ای، مراقبت‌های قلبی و تنفسی در طول بیهوشی بیمار و بیدار کردن او بعد از عمل را هوشبری می‌نامند.

خوش برخورد بودن، روابط عمومی خوب، رابطه همکاری خوب با گروه پزشکی اتاق عمل، سازگار بودن روحیه با کار در بیمارستان و عدم اضطراب از جمله توانمندی‌هایی است که یک هوشبر باید داشته باشد.

رشته‌ی هوشبری طرح اجباری دو ساله دارد و حقوق و مزایایی مانند کارمند استخدامی بدون سنوات پرداخت می‌شود. یک هوشبر می‌تواند در بیمارستان‌ها، مراکز جراحی، کلینیک‌های خصوصی و مراکز فوریت اورژانس به فعالیت بپردازد. امروزه به دلیل افزایش کلینیک‌های زیبایی و نیاز این مراکز به هوشبری، امکان اشتغال در این رشته بیشتر شده است.

• آشنایی با زیست شناسی سلولی و مولکولی

زیست شناسی سلولی و مولکولی علم شناخت موجودات زنده در سطح مولکولی و برهم‌کنش (تعامل) میان آن‌ها و محیط پیرامون آن‌هاست. در این رشته سلول به عنوان واحد بنیادی تشکیل‌دهنده‌ی حیات مورد مطالعه قرار می‌گیرد و نقش مهم‌ترین مولکول‌های آن بررسی می‌شود.

میکروبیولوژی، بیوشیمی، بیوفیزیک، بیوتکنولوژی، ژنتیک و علوم سلولی مولکولی گرایش‌های این رشته در دوره‌ی کارشناسی هستند.

بازار کار این رشته در حال پیشرفت است. در مقطع تخصص خوب و مطلوب و در مقطع کارشناسی و ارشد متوسط روبه ضعیف است. به طور کلی فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در آزمایشگاه‌های پژوهشی، تشخیصی و کادر درمان (ژنتیک پزشکی) مشغول به کار شوند.

• آشنایی با رشته زمین شناسی

زمین شناسی علم شناخت و مطالعه‌ی زمین در ابعاد مختلفی مانند مطالعه‌ی تاریخچه‌ی زمین از سال‌های بسیار دور، تحلیل واکنش زمین به فشارهای وارده، چگونگی وقوع آتشفشان و زلزله، آب‌های زیرزمینی، چگونگی شکل‌گیری و تجمع منابع هیدروکربنی (نفت و گاز) و منابع و معادن مهم دیگر می‌باشد. از جمله مهارت‌ها و توانایی‌های کسب شده در این رشته می‌توان به تسط بر نرم‌افزارهایی مانند  Arc Gis، اتوکد و همچنین پترل و . . . ، توانایی تهیه و تفسیر نقشه‌های زمین شناسی، توانایی بررسی و تحلیل فعالیت‌های آتش‌فشانی و زلزله، توانایی جست‌و‌جوی منابع انرژی و معادن معدنی و توانایی ارزیابی ایمنی ایجاد یک سد یا تونل در یک منطقه اشاره کرد.

زمین شناسی مهندسی، تکتونیک، چینه و فسیل شناسی، زمین شناسی اقتصادی، رسوب شناسی، پترولوژی، ژئوفیزیک و آب شناسی گرایش‌های ارشد این رشته هستند.

کارشناسان این رشته توانایی همکاری با بسیاری از سازمان‌های دولتی و خصوصی را دارند. از جمله این سازمان‌‌ها می‌توان سازمان زمین‌ شناسی‌ و زلزله کشور، موسسه ژئوفیزیک، شرکت آب و فاضلاب، شرکت‌های‌ مرتبط‌ با فعالیت‌های‌ سد سازی‌، آب‌یابی‌، حفر تونل‌، راهسازی‌، اکتشافات‌ آب‌، نفت‌، معادن‌ و . . . را نام برد. همچنین در صورت مهارت در حوزه‌ی سنگ‌شناسی، از طریق شناسایی سنگ‌های قیمتی و کسب مهارت تراش و صیقل آن‌ها (گوهر تراشی) می‌توان در زمینه تولید صنایع دستی کارآفرینی کرد.

پردرآمدترین رشته های تجربی

در ایران با کمبود نیروی متخصص در رشته‌هایی مانند پزشکی و پرستاری مواجه هستیم بنابراین می‌توان پیش‌بینی کرد که بازار کار رشته تجربی در آینده پیشرفت قابل ملاحظه‌ای خواهد کرد و فارغ‌التحصیلان از درآمد و وضعیت شغلی خوبی برخوردار خواهند بود. رشته‌های زیر گروه پزشکی و پیراپزشکی، محبوب‌ترین و پردرآمدترین زیر شاخه های رشته تجربی هستند که می‌توان از بین آن‌ها به ترتیب دندانپزشکی، پزشکی، داروسازی، پرستاری، مامایی و علوم آزمایشگاهی را نام برد. برای سایر رشته‌ها مانند دامپزشکی، فیزیوتراپی، بینایی سنجی، میکروبیولوژی و علوم آزمایشگاهی، شهرهای بزرگ و خصوصا تهران به دلیل وجود صنایع، کارخانه‌ها و شرکت‌های خصوصی فرصت‌های شغلی بیشتری وجود دارند. علاوه بر اینها در رشته هایی مثل پرستاری و فیزیوتراپی امکان استخدام در شرکت های خصوصی جهت مراقبت در منزل وجود دارد (home care) که هم اکنون نیز بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته ها به آن مشغولند.

به طور کلی عوامل مختلفی بر سطح درآمد فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها اثرگذار هستند: از نوع رشته ای که وارد آن خواهید شد تا میزان هوش و خلاقیت شما در اجرای خدمات. که البته همه اینها نیازمند پشتکار زیاد در رسیدن به اهدافتان است.

سخن پایانی

بهتر است که دانش آموزان عزیز ابتدا مهارت ها و استعداد ها و توانایی های خودشان را شناسایی کنند و سپس اطلاعات خود را در مورد هر رشته دانشگاهی رشته تجربی بالاتر ببرند تا با دیدی بازتر و مصمم تر و هدفمند تر انتخاب رشته کنند و به ادامه مسیر تحصیل بپردازند.

حتما معرفی رشته‌ی ریاضی را نیز بخوانید.